اسید شویی دیگ بخار

امروزه دیگ های بخار، جزو سیستم های حیاتی و کاربردی در صنایع مختلف، به شمار می روند و نقش مؤثری در تولید انرژی حرارتی دارند. هرگونه اختلال در عملکرد این دیگ ها، می تواند منجر به افزایش مصرف سوخت، کاهش بهره وری و حتی بروز خطرات جدی شود.

یکی از مهم ترین عواملی که بر عملکرد این تجهیزات تأثیر منفی می گذارد، تشکیل رسوبات معدنی در جداره های داخلی آنها است. این رسوبات نه تنها از انتقال مؤثر حرارت جلوگیری می کنند؛ بلکه در درازمدت، موجب خوردگی و آسیب دیدگی جدی دیگ بخار نیز می شوند.

اسیدشویی دیگ بخار، یک راهکار علمی و مؤثر، برای رفع این رسوبات از جداره های داخلی دیگ بخار است. در این محتوا، به بررسی کامل اسیدشویی دیگهای بخار، دلایل اسیدشویی بویلر، مراحل  و نحوه اسیدشویی دیگ بخار و نکات ایمنی مربوط به این فرآیند، خواهیم پرداخت.

اسیدشویی دیگ بخار چیست؟

شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که اسیدشویی دیگ بخار چیست؟ در واقع اسیدشویی، به مجموعه ای از اقدامات شیمیایی گفته می شود که با هدف حذف رسوبات معدنی از سطوح داخلی دیگ بخار، انجام می گیرد.

در این روش از اسیدهای قوی مانند کلریدریک و فلوریدریک استفاده می شود تا طی مراحلی، رسوبات بویلر به شکل محلول قابل شستشو درآیند. اسیدشویی توانایی نفوذ به لایه های عمیق رسوب را داشته و عملیات پاکسازی را به طور کامل اجرا می کند. بهتر است اسیدشویی این دیگ ها، توسط کارشناسان و متخصصین این زمینه انجام شود تا علاوه بر پاک سازی مؤثر، از آسیب به دیواره های فلزی دیگ نیز جلوگیری گردد.

دلایل نیاز دیگ بخار به اسیدشویی

از آنجا که دیگ های بخار دائماً در معرض آب و حرارت بالا قرار دارند، معمولاً در آنها رسوباتی مثل کربنات کلسیم، سولفات ها، اکسید آهن و سیلیکا تشکیل می شود. این رسوبات با کاهش راندمان حرارتی و انسداد مسیرهای بخار، خطر خوردگی و آسیب های ساختاری را افزایش می دهند.

بازدید کنید : دیگ آب گرم

در واقع تماس مداوم دیگ بخار با آب و حرارت بالا، سبب می شود رسوبات معدنی به مرور در جداره ها و لوله های داخلی دیگ جمع شوند. این رسوبات مانع انتقال مؤثر حرارت شده و باعث افزایش مصرف انرژی، کاهش راندمان حرارتی و افزایش هزینه های سوخت می شوند.

از دیگر دلایل نیاز دیگ بخار به اسیدشویی، می توان به خطر خوردگی تجهیزات، انسداد لوله ها و کاهش ظرفیت حرارتی دیگ اشاره کرد. در نتیجه، فشار داخلی به صورت غیر یکنواخت توزیع می شود و می تواند خطرات جدی ایجاد کند. به همین دلایل، اجرای دوره ای اسیدشویی، برای حفظ عملکرد و ایمنی دیگ بخار ضروری است.

راهکارهای پیشگیری از رسوب گیری دیگ بخار

هرچند اسیدشویی دیگ بخار راه حلی مؤثر برای رفع رسوبات است، اما استفاده از سیستم های پیش تصفیه آب، می تواند تا حد زیادی از ورود املاح معدنی به دیگ جلوگیری کند. همچنین افزودن مواد ضد رسوب در آب تغذیه دیگ، از تشکیل رسوبات جلوگیری کرده و عمر مفید دستگاه را افزایش می دهد.

نگهداری منظم، کنترل کیفیت آب و انجام بررسی های دوره ای نیز از راهکارهای ضروری، برای جلوگیری از تجمع رسوبات در دیگ های بخار هستند. انجام این اقدامات، می توانند تا حد زیادی نیاز به اسیدشویی را کاهش داده و عملکرد دیگ بخار را بهبود بخشد.

اصلی ترین مواد شیمیایی مورد استفاده در اسیدشویی

برای از بین بردن رسوبات داخلی دیگ بخار، باید از ترکیبات شیمیایی موثر و ایمن استفاده کرد تا تمام رسوبات به طور کامل پاک شوند. اصلی ترین مواد شیمیایی مورد استفاده در اسیدشویی عبارتند از:

اسید کلریدریک  (HCl): اسید کلریدریک، اسیدی قوی و پرکاربرد است که به خوبی، رسوبات کربناتی و فلزی را از سطوح داخلی دیگ بخار، حذف می کند.

اسید فلوریدریک  (HF): این نوع اسید قوی تر از اسید کلریدریک بوده و برای حذف و از بین بردن رسوبات خیلی سخت، مثل رسوبات سیلیکاتی، به کار می رود.

مواد بازدارنده خوردگی: موادی هستند که هنگام اسیدشویی دیگ بخار، به محلول اضافه می شوند تا از خوردگی و آسیب دیدن سطوح فلزی دیگ بخار جلوگیری کنند. این مواد مثل یک لایه محافظ عمل می کنند و اجازه نمی دهند اسید به فلز اصلی دیگ، آسیب وارد کند.

مواد خنثی کننده: کربنات سدیم، نوعی خنثی کننده است که در پایان اسیدشویی دیگ بخار استفاده می شود تا اسید باقی مانده در سیستم، از بین برود. این کار باعث می شود سطح اسیدی آب تنظیم شده و دیگ بخار به حالت عادی و ایمن خود بازگردد. البته می توان از مواد خنثی کننده دیگری نیز استفاده کرد.

دیسکلر: دیسکلر (Descaler) جزو مواد شیمیایی پرقدرتی است  که پایه ی آن، اسید کلریدریک است و برای حذف رسوبات سخت مانند کربنات کلسیم و سولفات ها از دیگ بخار، به کار می رود. این مواد با عبور از لوله ها، رسوبات را به طور کامل حل می کنند. یکی از مزایای مهم دیسکلر، توانایی حل رسوب، بدون آسیب به فلزات و قطعات پلاستیکی است.

مواد ضد رسوب DM:  این ترکیبات بر پایه فسفات ساخته شده اند و نقش مهمی در جلوگیری از تشکیل رسوب و خوردگی دارند. مواد DM با ایجاد یک لایه محافظ، از چسبیدن رسوبات به سطوح فلزی داخلی دیگ بخار، جلوگیری می کنند و حتی پس از پایان اسیدشویی نیز مانع تشکیل مجدد رسوب می شوند.

مزایا و معایب اسیدشویی دیگ بخار

فرآیند اسیدشویی، مزایای زیادی برای دیگ بخار دارد؛ اما می تواند معایبی نیز داشته باشد. در ادامه مزایا و معایب اسیدشویی دیگ بخار را بررسی خواهیم کرد.

مزایای اسید شویی دیگ بخار

• افزایش راندمان دیگ بخار
• انتقال موثر حرارت
• کاهش مصرف سوخت و انرژی
• موثر در افزایش طول عمر تجهیزات
• کاهش خطرات ایمنی و ترکیدگی دیگ

معایب اسیدشویی دیگ بخار

• احتمال خوردگی سطوح فلزی
• نیاز به رعایت ایمنی بالا
• احتمال آسیب به واشرها و اتصالات (در صورت عدم توجه به نکات ایمنی)
• هزینه بر بودن عملیات اسیدشویی

مراحل انجام اسیدشویی دیگ بخار

لازم است در این بخش، مراحل انجام اسید شویی دیگ بخار را بررسی کنیم تا به راحتی بتوانید فرآیند اسیدشویی را انجام دهید. در واقع فرآیند اسیدشویی دیگ بخار، شامل چند مرحله مهم و حساس است که باید با دقت و توسط افراد متخصص انجام شود.

ابتدا باید دیگ را تخلیه و از مدار خارج کرد و سطح آن را برای تماس بهتر با اسید، چربی زدایی نمود. سپس باید ترکیب مشخصی از اسیدها (مانند HCl وHF) را به داخل دیگ تزریق کرد تا رسوبات حل شوند. همزمان، می توان از بازدارنده های خوردگی استفاده نمود تا از آسیب دیدن فلزات جلوگیری شود.

پس از این مرحله، سطح فلز با عملیات پسیو کردن (ایجاد یک لایه محافظ روی فلز) به حالت پایدار و مقاوم برگردانده می شود. در نهایت، دیگ با آب خالص و مواد خنثی کننده شسته می شود تا باقی مانده اسیدها، به طور کامل حذف گردند.

زمان مناسب برای اسیدشویی دیگ بخار

زمان مناسب برای اسیدشویی دیگ بخار، به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگر دیگ بخار دچار کاهش راندمان، افزایش ناگهانی مصرف سوخت یا نشانه هایی از فشار غیرعادی شده باشد، مطمئن باشید که زمان اسیدشویی فرا رسیده است.

همچنین در بازدیدهای دوره ای دیگ بخار، اگر نشانه هایی از رسوب در جداره ها و سطوح داخلی مشاهده شد، نباید عملیات اسیدشویی به تاخیر بیفتد. به طور کلی، در مراکز صنعتی که از دیگ بخار زیاد استفاده می شود، انجام اسیدشویی هر ۶ ماه تا یک سال یک بار توصیه می شود تا از کاهش راندمان و آسیب های احتمالی جلوگیری شود.

بازدید کنید : دیگ روغن داغ

لازم است بدانید که هزینه اسیدشویی دیگ بخار، به عواملی مانند حجم دیگ، میزان و نوع رسوبات و نوع مواد شیمیایی مصرفی بستگی دارد.

اقدامات لازم پس از اسیدشویی

پس از پایان اسیدشویی دیگ بخار، باید باقی مانده اسید به طور کامل (با مواد مخصوص) خنثی شده و سیستم با آب خالص شستشو داده شود تا اثری از اسید باقی نماند. سپس فشار کاری بالا برده می شود تا از عدم نشتی و آسیب احتمالی سیستم، اطمینان حاصل شود.

در ادامه، کیفیت آب سیستم دوباره بررسی و در صورت نیاز، مواد ضد رسوب به آن اضافه می گردد. باید وضعیت کلی دیگ بخار، به طور دقیق بررسی و تأیید شود تا دستگاه ایمنی لازم را داشته باشد.

نکات ایمنی در فرآیند اسیدشویی

از آنجایی که اسیدشویی دیگ بخار با استفاده از مواد شیمیایی قوی انجام می شود، رعایت نکات ایمنی در این فرآیند اهمیت بسیار زیادی دارد. پیش از شروع کار، باید از تجهیزات حفاظتی کامل مانند دستکش، ماسک، لباس ضد اسید و عینک ایمنی استفاده کرد تا از تماس مستقیم با مواد خطرناک جلوگیری گردد.

وجود تهویه مناسب در محل اسیدشویی، برای جلوگیری از تجمع گازهای سمی ضروری است. دیگ بخار باید قبل و بعد از عملیات، به طور کامل بررسی شود. مواد شیمیایی مورد استفاده در این فرآیند، باید به درستی نگهداری و حمل شوند و از تماس مستقیم آنها با پوست و چشم، جلوگیری شود.

کنترل دمای مناسب و فشار سیستم نیز در حین اسیدشویی، از بروز حوادث احتمالی جلوگیری می کند. در پایان، باقی مانده مواد اسیدی، باید به صورت اصولی و ایمن دفع شوند و به هیچ عنوان نباید وارد محیط زیست شوند.