تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم چیست؟

اصلی ترین تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم، در نحوه تولید و انتقال حرارت، کاربردها و هزینه های نگهداری و نصب آنهاست. شناخت این تفاوت ها به شما کمک می کند تا با توجه به نیاز خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید. در واقع دیگ بخار، برای مصارف صنعتی و تولید مقدار زیادی بخار مناسب است؛ این در حالیست که دیگ آبگرم، بیشتر برای سیستم های گرمایشی و تهویه مطبوع به کار می رود. در این مقاله، به صورت ساده و کاربردی، تفاوت اصلی این دو دیگ را شرح خواهیم کرد.

تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم

دیگ بخار و دیگ آب گرم، دو سیستم گرمایشی هستند که در صنایع مختلف و برخی مصارف خانگی، کاربرد دارند؛ اما دارای تفاوت های نیز هستند که نیاز است با تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم آشنا شوید.

دیگ بخار، سیستمی است که آب را با فشار بالا به بخار تبدیل می کند و بیشتر در فرآیندهای صنعتی مانند تولید برق، گرمایش کارخانه ها و فرآیندهای شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد. در مقابل دیگ آب گرم، به منظور گرم کردن آب و تأمین حرارت برای سیستم های گرمایشی مانند رادیاتورها و سیستم های تهویه مطبوع، بهره وری می شود.

در دیگ بخار، آب به بخار تبدیل شده و این بخار برای انتقال انرژی حرارتی به کار می رود؛ اما در دیگ آب گرم، آب به صورت مایع داغ (بدون تبدیل به بخار) برای انتقال حرارت استفاده می شود. به همین دلیل، دیگ بخار انرژی حرارتی بیشتری تولید نموده و برای کاربردهای سنگین تر، مناسب است؛ اما هزینه های نصب و نگهداری آن بالاتر می باشد.

لطفا اگر دنبال خرید دستگاه های زیر هستید کلیک کنید :
دیگ بخار
دیگ آب گرم
دیگ روغن داغ

از دیگر تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم، این است که دیگ آب گرم نسبت به دیگ بخار، کم هزینه تر و ایمن تر بوده و بیشتر برای مصارف خانگی و تجاری استفاده می شود.

شناخت دیگ بخار برای درک تفاوت ها

دیگ بخار چیست؟ دیگ بخار، یکی از مهمترین تجهیزات حرارتی است که وظیفه اصلی آن، تبدیل آب به بخار می باشد. از این دستگاه در صنایع مختلفی مانند نساجی، داروسازی، صنایع غذایی، پتروشیمی و بیمارستان ها استفاده می شود.

عملکرد دیگ بخار به این صورت است که با استفاده از سوخت های فسیلی مثل گاز، گازوئیل یا نفت، آب را تا دمایی بالاتر از نقطه جوش، گرم می کند تا طی مراحلی، به بخار تبدیل شود. بخار تولیدی، تحت فشار بالا و از طریق اتصالات و لوله ها، به سایر تجهیزات حرارتی منتقل می شود تا انرژی مورد نیاز فرآیندهای صنعتی تامین گردد.

در ادامه تعریفی کلی از دیگ آبگرم آورده شده تا تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم، برایتان روشتر گردد.

آشنایی با دیگ آب گرم برای اطلاع از تفاوت ها

دیگ آب گرم، دستگاهی است که وظیفه گرم کردن آب (تا دمای پایین تر از نقطه جوش) را بر عهده دارد. این آب گرم شده، برای گرمایش محیط، سیستم های تهویه مطبوع و تأمین آب گرم مصرفی در ساختمان ها، مورد استفاده قرار می گیرد.

دیگ آب گرم بیشتر در مکان هایی مانند ساختمان های مسکونی، تجاری، هتل ها، رستوران ها و استخرها به کار می رود.از ویژگی های بارز دیگ آبگرم، می توان به مصرف انرژی پایین، نصب و نگهداری آسان و ایمنی بالاتر آن نسبت به دیگ بخار اشاره کرد. از دیگر تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم، قدرت حرارتی کمتر مخزن آبگرم (در مقایسه با دیگ بخار) است که این تفاوت سبب شده، برای مصارف صنعتی سنگین، مناسب نباشد. تا اینجا گفته شد که دیگ آب گرم چیست، در ادامه شیوه عملکرد دیگ های آبگرم و بخار را شرح می دهیم:

نحوه عملکرد دیگ بخار و دیگ آب گرم

نحوه عملکرد دیگ بخار، اینگونه است که آب را با فشار بالا گرم می کند تا به بخار تبدیل شود. بدین منظور آب وارد محفظه دیگ شده و توسط مشعل، تا دمایی بالاتر از نقطه جوش، مورد حرارت قرار می گیرد. پس از تبخیر، بخار تولیدی تحت فشار، از طریق لوله ها به تجهیزات حرارتی یا صنعتی منتقل می شود تا انرژی لازم را تأمین کند.

در مقابل، دیگ آب گرم فقط وظیفه گرم کردن آب (حدوداً ۹۰ درجه سانتی گراد) را برعهده دارد، بدون آن که آب به بخار تبدیل شود. این آب داغ در یک مدار بسته، به جریان درآمده و گرما را به رادیاتورها یا سیستم های گرمایشی منتقل می کند. زمانی که این آب سرد شد، دوباره به دیگ بازمی گردد تا مورد حرارت قرار گیرد.

تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم از لحاظ نحوه عملکرد، باعث شده این دو دستگاه از نظر ساختار، قدرت گرمایی و هزینه های نگهداری با هم فرق داشته باشند.

کاربرد دیگ بخار و دیگ آب گرم

دیگ بخار و دیگ آبگرم، از لحاظ کاربرد نیز با هم فرق دارند؛ در ادامه به بررسی کاربرد دیگ بخار  و دیگ آب گرم می پردازیم:

کاربرد دیگ بخار

همان طور که اشاره شد، دیگ بخار بیشتر در صنایع بزرگ و فرایندهای صنعتی کاربرد دارد. از کاربرد دیگ بخار می توان به صنایع داروسازی، نساجی، صنایع غذایی، چاپ و بسته بندی، پتروشیمی، بیمارستان ها و کارخانه های تولید قیر که برای انجام عملیات های خود، به بخار پر فشار نیاز دارند، اشاره کرد. این صنایع با این دستگاه، می توانند نیازهای حرارتی تجهیزات خود را تامین کنند.

کاربرد دیگ آبگرم

کاربرد دیگ آب گرم، به محیط هایی اختصاص دارد که هدف اصلی، گرمایش محیط یا تأمین آب گرم مصرفی است. مثلاً می توان این دستگاه را در ساختمان های مسکونی، اداره ها، هتل ها، استخرها، مدارس و پاساژها، استفاده کرد.

در واقع دیگ آب گرم، بهترین دستگاه برای سیستم های گرمایشی مرکزی و مدار بسته (با نیاز حرارتی متوسط) است. انتخاب بین این دو دیگ، به نوع نیاز حرارتی شما بستگی دارد؛ بنابراین می توانید با بررسی تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم، بهترین و مناسب ترین نوع را تهیه کنید.

جدول تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم

ویژگی ها	دیگ بخار	دیگ آبگرم
خروجی	بخار با دمای بالا و تحت فشار	آب داغ بدون تبخیر
میزان تامین دما	بین ۱۵۰ تا ۵۰۰ درجه سانتی گراد	تا ۹۰ درجه سانتی گراد
فشار کاری	فشار بالا	کم فشار
مصرف انرژی	زیاد	کم
کاربرد	صنعتی	نیمه صنعتی، خانگی
نگهداری و سرویس	نیاز به نگهداری تخصصی تر	ساده
مزایا	توان حرارتی بالا، مناسب کاربردهای پیوسته و سنگین	بهره برداری ساده، نصب سریع، هزینه راه اندازی پایین
معایب	نیاز به بازرسی مداوم، احتمال خطر انفجار، هزینه تعمیر و نگهداری بیشتر	ظرفیت گرمایی محدود، احتمال رسوب گذاری و خوردگی لوله ها
نوع سوخت کاربردی	گاز، گازوئیل، مازوت	گاز شهری، گازوئیل، برق
موارد مصرف خاص	توربین های بخار، دیگ های نیروگاهی، دستگاه های اتوکلاو، صنایع غذایی و دارویی	گرمایش از کف، رادیاتورها، استخرها، هتل ها، مجتمع های مسکونی

انواع دیگ بخار و دیگ آب گرم

از دیگر تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم در انواع آنها است. دیگ های بخار و دیگ های آبگرم، در مدل های متنوع تولید می شوند که هر کدام، مناسب محیطی خاص هستند. در ادامه به بررسی انواع دیگ بخار و دیگ آب گرم می پردازیم:

انواع دیگ بخار

دیگ های بخار، در دو حالت لوله آتشی (Fire Tube Boile) و لوله آبی (Water Tube Boiler) طراحی می شوند، در ادامه انواع دیگ بخار را بررسی می کنیم:

• دیگ بخار لوله آتشی: در این مدل، گازهای داغ حاصل از احتراق، از داخل لوله ها عبور می کنند و آب در اطراف لوله ها به جریان در می آید. این نوع دیگ، بیشتر برای ظرفیت های پایین و متوسط استفاده می شود و نگهداری آن، آسان تر است.
• دیگ بخار لوله آبی: در این نوع دیگ، آب در داخل لوله ها جریان دارد و گازهای داغ در اطراف لوله ها به گردش در می آیند. این نوع دیگ به دلیل قابلیت تولید بخار پرفشار، در صنایع بزرگ، نیروگاه ها و پالایشگاه ها، بهره وری می شود.

همچنین دیگ های بخار از لحاظ طراحی شعله، به مدل های دوپاس، سه پاس و حتی چهارپاس تقسیم می شوند. دیگ های چندپاس، راندمان بالاتری داشته و باعث صرفه جویی در مصرف سوخت می شوند.

انواع دیگ آبگرم

دیگ های آبگرم، معمولاً در دو حالت چدنی و فولادی تولید می شوند که در این بخش، انواع دیگ آبگرم را شرح خواهیم داد:

• دیگ آب گرم چدنی: این نوع دیگ از جنس چدن ساخته شده و به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و رسوب، در پروژه های ساختمانی، مدارس و فضاهای عمومی استفاده می شود.
• دیگ آب گرم فولادی: این مدل از دیگ آبگرم، از جنس فولاد ساخته شده و معمولاً برای ظرفیت های بالاتر، مناسب است. دیگ فولادی به دلیل تحمل فشار بیشتر، در فضاهای صنعتی و تجاری بزرگ، بیشتر استفاده می شود.

لازم است بدانید که دیگ های آبگرم، از لحاظ مسیر حرکت شعله و گازهای داغ به دو دسته دو پاس و سه پاس تقسیم شده اند؛ دیگ های سه پاس راندمان بالاتری دارند، در نتیجه مصرف انرژی آنها کمتر و کارایی آنها بالا است.

تا اینجا با تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم و انواع این دو دستگاه آشنا شدید. در ادامه نحوه نصب آنها را بررسی می کنیم.

تفاوت در نصب و راه اندازی دیگ بخار و دیگ آب گرم

دیگ بخار و دیگ آب گرم از نظر عملکرد و ویژگی‌ها، تفاوت‌هایی دارند که این متفاوت بودن، در شیوه نصب و راه‌اندازی آنها نیز تاثیر دارد. در این بخش تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم و نحوه نصب و راه اندازی هر کدام را شرح خواهیم داد:

نصب دیگ بخار:

نصب دیگ بخار به دلیل فشار کاری بالا، نیازمند رعایت استانداردهای ایمنی و دقت بالا است. این فرآیند باید با نظارت دقیق انجام شود و تجهیزات جانبی مانند شیرهای اطمینان، دودکش و سیستم های تهویه، باید به درستی نصب شوند.

مکان نصب نیز اهمیت دارد و باید دارای تهویه مناسب و فضای کافی برای دسترسی آسان باشد. این موارد در کنار رعایت اصول فنی، می توانند از بروز خطرات احتمالی جلوگیری کنند.

نصب دیگ آب گرم

نصب دیگ آب گرم، نسبت به دیگ بخار ساده تر است. این دیگ برای نصب به فضای کمتری نیاز دارد و در محیط های کوچک هم قابل استفاده می باشد (از دیگر تفاوت دیگ بخار و دیگ آب گرم)؛ همچنین نیاز به تجهیزات پیچیده و تخصصی کمتری دارد. با این حال، باید به عواملی مانند تأمین سوخت، تهویه و دسترسی به دیگ توجه شود تا عملکرد بهینه و ایمنی سیستم، تضمین گردد.

این مطالب را از دست ندید :
تفاوت دیگ بخار و بویلر
محاسبه ظرفیت دیگ روغن داغ
رسوب زدایی دیگ بخار
فوندانسیون دیگ بخار